Sigortasız Çalıştırılma ve Hizmet Tespit Davası

Sigortalı çalışanların sosyal güvence çerçevesinde çalışması, hizmet sürelerinin kanuni olarak korunması SGK Kurumu tarafından takip edilir. Sigortasız işçi çalıştırmak yasaktır. Bu sigortasız çalıştırılma yasağına uymayan işverenler ise bazı yaptırımlar ile karşılaşır. Çalışan haklarını korumak adına açılan hizmet tespit davası ile bu durumun önüne geçilir. Peki, Sigortasız Çalıştırılma ve Hizmet Tespit Davası nedir?

Hizmet Tespit Davası

Çalışanların işe girişi itibari ile sigortalarının yatırılması ve başlatılması zorunludur. Çalışma ve hizmet sürelerinin tam yatırılması ve usulüne göre giriş çıkış yapılmaması önemlidir. İşçi; sigorta bildirimi yapılmadığını, hizmet sürelerinin eksik gösterildiğini, sigorta primlerinin hiç yatırılmadığını ya da eksik yatırıldığını öğrenmesi halinde açtığı dava türüdür. Bu davanın açılması için öncelikle işçinin hizmet sözleşmesini sunması gerekir. Bu delil niteliğinde olup, hizmet tespitinin yapılması adına maddi delildir. Bu iş sözleşmesinin niteliği ise sigortalı çalışılabilecek işler arasında olması gerekir.

Hizmet Tespit Davası ve Tarafları

Hizmet tespit davasında, işçi ya da mirasçılarının eliyle SGK ya da işveren aleyhine açılır. Tüzel kişiliklerde ise ortakların aleyhine hizmet tespit davası açılamaz. Bunun nedeni, tüzel kişilikte şirket yasal hasım olmasıdır.

Hizmet Tespiti Davasında Görevli Mahkeme

İş Hukuku’nda yer alan hizmet tespit davası, İş Mahkemeleri’nde görülen davalar arasındadır. İş Mahkemeleri her bölgede yer almıyor olabilir. Bu durumda İş Mahkemeleri’nin olmadığı yerlerde görevli olan mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.

Sigortasız Çalıştırılma ve Hizmet Tespit Davası

Hizmet Tespit Davası Açma Süreleri

İşçi tarafından hizmet tespit davası; hizmet tarihinin geçtiği yılsonu itibari ile hesaplanır. Bu tarihten sonra 5 yıllık sürede dava açılmalıdır. İşçinin vefat durumunda ise mirasçılar tarafından vefat tarihinden hesaplanarak 5 yıl içerisinde dava açılmalıdır. Bu süre hak düşürücü süre olarak bilinir. Süre dışında açılan davalar ise geçerli değildir.

Hizmet Tespit Davasından Feragat Etmek

Bu dava türleri kamu düzenine yönelik davalardır. İşleyişin düzenli olması adına hizmet tespit davasından feragat etmek mümkün değildir. Bireyler sosyal güvenlik haklarına sıkı sıkıya bağlı olmalıdır.

Hizmet Tespit Davasında Kullanılan Deliller

Hizmet tespit davasından olumlu bir sonuç almak için sunulması zorunlu deliller bulunur. Bu deliller verilecek kararı etkiler. Hizmet tespit davasının verimli olarak hesaplanabilmesi, belirlenmesi ve sonuçlanması için bu deliller önemlidir.

Hizmet tespit davası delilleri;

• Sigortalı iş yeri sicil dosyası
• Tanık
• İşverende yer alan iş yeri dosyası
• İşveren meslek kuruluş kaydı
• Esnaf ya da dernek sicil kaydı
• Bilirkişi
• Yemin delili
• Ticaret ya da sanayi oda kaydı
• İmzalı ücret bordrosu

Davada bilirkişi tespiti hizmet sürelerinin tam olarak hesaplanması adına önemlidir. Aynı zamanda işveren tarafından sunulacak deliller ile davanın seyri taraflar arasında değişebilir.

Davalılar Tarafından Davanın Kabulü Sonuçları

İşveren ve SGK aleyhine açılmış olan hizmet tespit davasında, davalılar tarafından davanın kabul edilmesi halinde dahi dava kamu düzenini ilgilendirir. Bu durumda hâkim tarafından tüm dava seyri aynı şekilde devam eder.

Hizmet Tespit Davası Açmak İçin

Her çalışan hizmet tespit davası açamaz. Bu dava için bazı koşulların oluşmuş olması gerekir. İşveren kanun kapsamında olmalı, hizmet işverene ait yerde yapılmalı, sigortasız çalıştırılma kurum tarafından tespit edilmemesi, uzun vadeli sigorta kapsamında olması bu davanın açılması için önemli koşullardır. Analık ya da hastalık gibi kısa süreli sigortalar dava açılması için yeterli değildir. Verilen 5 yıllık sürenin geçmeden davanın açılması önemlidir. Bu yönüyle işçinin hakları ve sosyal güvenceye ilişkin kazanımları koruma altına alınır. Kamu davası olarak değerlendirilir ve sonuçlanır.