İş Davalarında Arabulucu Ne Zaman Devreye Girer?

İş hukukunda arabuluculuk kurumu, 12.10.2017 tarihli İş Mahkemeleri Kanununun 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe girmesi ile önemli bir yer edinmiştir. Kanunun uygulanmaya başlamasıyla iş davalarında arabulucu ne zaman devreye girer sorusunun cevabı işçi ve işverenler için şekillenmiştir.

Yeni İş Mahkemeleri Kanununda iş hukuku kapsamındaki davaların büyük kısmı için arabuluculuk dava şartı olarak kabul edilmiştir. Yani artık arabulucuya başvurulmadan açılan davalar görülmeye başlanmadan hakim tarafından usulden reddedilmektedir. Bu nedenle arabuluculuğun dava şartı olup olmamasına göre arabulucunun uyuşmazlıkta devreye girdiği zamanlar değişmektedir.

Arabuluculuğun Dava Şartı Olduğu Uyuşmazlıklar

Arabuluculuğun dava şartı olduğu davalarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmalı ve prosedür işletilmelidir.

Kanuna göre bu davalar şunlardır:

• Kıdem ve ihbar tazminatına dair davalar
• Ücret alacağına dair davalar
• Kötü niyet tazminatına ilişkin savalar
• İşe iade davaları
• İşe başlatmama nedeniyle açılan tazminat davaları
• UBGT yani ulusal bayram ve genel tatil günleri için ücret talep edilen davalar
• Mobbing ve eşit davranmama iddiası ile açılan davalar
• Prim, ikramiye, yol ve yemek ücretlerinin ödenmemesi iddiasıyla açılan davalar
• Fazla mesai ücretlerinin ödenmediği iddiasıyla açılan davalar
  

  İş Davalarında Arabulucu

Arabuluculuğun Dava Şartı Olduğu Uyuşmazlıklarda Arabulucunun Devreye Girişi

Dava şartı söz konusu olduğunda iş davalarında arabulucu ne zaman devreye girer? sorusunun cevabı, kesinlikle dava açılmadan önce şeklinde olacaktır. Dava açarak hak aramak isteyen kişi, öncelikle arabulucuya başvurarak çözüm aramalıdır. Böylece arabuluculuğun bazı avantajlarından faydalanması mümkün olacaktır.

Bu faydalar şunlardır:

• Dava süreçleri çok uzun olduğundan arabuluculuk uygulaması sayesinde zamandan kazanılacaktır.
• Arabuluculuk faaliyetlerinde gizlilik esas olduğundan tarafların sırları korunmuş olacaktır.
• Talepler karşılıklı anlaşma ile daha ayrıntılı olarak cevaplanabilecektir.
• Arabuluculuk süreci daha ekonomiktir.
• Her iki tarafın da kazandığı sonuçlar alınabilecektir.

Arabulucuya başvuracak kişi ya da kurum, karşı tarafın bulunduğu yerde, karşı taraf birden fazla ise ikisinden birinin bulunduğu yerde ya da uyuşmazlık konusu işin yapıldığı yerde başvurusunu gerçekleştirmelidir.

Başvurular adliyelerde bulunan arabuluculuk bürolarına yapılır. Eğer başvuru yapılacak yerde arabuluculuk bürosu kurulmamışsa bu konuda görevlendirilen sulh hukuk mahkemesi kalemine başvuru yapılır. Başvurunun ardından arabuluculuk siciline kayıtlı bir arabulucu bu iş için görevlendirilir. Bu aşamadan itibaren arabulucu devreye girmiş olur.

Görev tevdi edilen arabulucu, görüşmeleri başlatır ve üç haftalık süre içinde tamamlar. Zorunlu hallerde bu süre bir hafta daha uzatılabilir. Arabuluculuğun Dava Şartı Olmadığı Uyuşmazlıklar İş hukukunda arabuluculuğun dava şartı olmadığı davalar genel manada iş kazalarına ilişkin olan davalardır.

Bunlar;

• İş kazalarından ve meslek hastalıklarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları
• İş kazası ya da meslek hastalığı nedeniyle ortaya çıkan engellilik halinin iş göremezlik oranlarının tespiti için açılan davalar
• Tespit edilen iş göremezlik oranına itiraz için açılan davalar
• İş kazası nedeniyle ödenen tazminatlar için açılan rücu davaları

Sayılan davalarda arabulucuya başvurmak ihtiyaridir. Yani ilk adım olarak dava açılabileceği gibi arabuluculuğun avantajlarından faydalanmak isteyenler önce arabuluculuk süreciyle uyuşmazlığa çözüm arayabilir.

Arabuluculuğun İhtiyari Olduğu Uyuşmazlıklarda Arabulucunun Devreye Girişi

Arabuluculuğun ihtiyari olduğu durumlarda iş davalarında arabulucu ne zaman devreye girer sorusunun cevabı biraz farklı olacaktır. Dava açılmadan önce arabulucu sürece dahil edilebilir. Ancak bu zorunlu değildir. İlk olarak mahkemeye başvurmak isteyenler için bu yol da mümkündür.

Dava açıldıktan sonra dava süreci durdurularak arabulucuya başvurmak da mümkündür. Tarafların yazılı olarak arabulucuya başvuracaklarını bildirmeleri ya da duruşmada beyanda bulunmaları durumunda hakim başvuru ve arabuluculuk süreci için süre verir.

Verilen Sürede Arabulucunun Devreye Girişi

İş mahkemesi hakiminin verdiği süre içinde taraflar isterlerse sicile kayıtlı bir arabulucuyu uyuşmazlığın giderilmesi seçebilir. Ya da arabuluculuk bürosuna başvurabilirler. Görevlendirilen arabulucu böylece devreye girer ve görüşmeleri başlatır.