Sanık ve Şüpheli Ne Demektir?

Hukuk alanı ile ilgilenen kişiler sanık ve şüpheli ne demektir? Sorusunu sürekli olarak merak etmektedir. Sanık ve şüpheli, birbirinden farklı iki kavram olmaktadır. Bu iki kavramı net bir şekilde anlamak isteyen kişilerin, sanık ve şüpheli ne demektir? Sorusunu detaylı bir şekilde araştırması ve kavraması gerekmektedir.

Şüpheli Ne Demektir?

Cumhuriyet savcıları tarafından hakkında soruşturma başlatılan ve yürütülen kişilere ‘şüpheli’ denilmektedir. Şüpheliler hakkında Cumhuriyet savcısı, suç işlediğine dair şüphe duyar ve hakkında soruşturma başlatır. Bu soruşturmalar kapsamında şüpheli kişinin hakkında araştırmalar yapılır. Çeşitli ifadeler dinlenir ve şüpheli kişi eğer suçlu ise hakkında cezai işlem başlatılır.

Savcılığın hakkında soruşturma başlatmış olduğu kişi, ister cezaevinde olsun ister serbest olsun ‘şüpheli’ olarak tanımlanmaktadır. 5271 CMK, suç şüphesi altında bulunan kişiyi ‘şüpheli’ şeklinde ifade eder. Suç şüphesi altına girmesi için ise kişinin, savcılık tarafından soruşturma altında tutulması gerekmektedir.

Hakkında savcılık tarafından soruşturma başlatılan kişinin almış olduğu sıfat ‘şüpheli’ olmaktadır. Kişi hakkında sunulan delillerin niteliği ne olursa olsun, suç işlemiş olduğu ispatlansa bile kişi, dava açılana kadar şüpheli olarak anılmaktadır. Şüpheli olan kişilere medya, genel olarak ‘zanlı’ ifadesini kullanmaktadır.

Sanık ve Şüpheli Ne Demektir?

Şüpheli Hakları

Cumhuriyet savcısı tarafından hakkında soruşturma yürütülen kişiler ‘şüpheli’ olarak anılmaktadır. Şüpheli olarak anılan kişilerin belli başlı hakları da bulunmaktadır.

Şüphelinin hakları genel olarak şöyledir;

• Şüpheli olan kişiye, hakkında başlatılan soruşturmanın detayları ve nedeni anlatılmalıdır.
• Şüpheli olan kişi, avukatların hukuki yardımlarından yararlanabilir.
• Avukat tutmak için maddi durumu elverişli değil ise baro tarafından ücretsiz avukat verilir.
• Yakalanan şüphelinin ailesi veya yakınları yakalandığına dair bilgilendirilmelidir.
• Şüpheli olarak anılan kişinin susma hakkı bulunmaktadır.
• Şüpheden kurtulma amaçlı delil toplanmasını talep edebilir.
• Şüpheli kişi, lehine olan delilleri öne sürme hakkına sahip olmaktadır.

Şüpheli olan kişi hakkında yakalama işlemleri yapılabilmektedir. Şüpheli olan kişinin özgürlüğü bir süreliğine kısıtlanmaktadır.

Sanık Ne Demektir?

Yürütülmekte olan soruşturmalar kapsamında, şüpheli hakkında dava açılacak kadar delil toplandığı zaman, şüpheli olan kişiye dava açılır. Mahkemede savcılık tarafından hazırlanmış olan iddianameyi kabul eden ‘şüpheli’ kişiye, mahkemede ‘sanık’ olarak isimlendirilmektedir. 5271 CMK, kovuşturmanın başlaması ile beraber hükmün kesinleşeceği zamana kadar kişinin, ‘sanık’ olarak isimlendirilmesini belirtir.

Mahkemede başlatılan kovuşturmanın, hükmün kesinleşeceği zamana kadar gözaltında bulunan kişiye ‘sanık’ ismi verilir. Sanık; iddianame ile hakkında dava açılmış olan kişidir. Fakat hakkında açılan dava kesinleşmemiş ise ‘şüpheli kişi’ olarak isimlendirilir.

Sanık Hakları

Sanık; iddianame ile hakkında dava açılmış ve hakim huzuruna çıkarılmış olan kişidir. Sanık ile isimlendirilen kişilerin belli başları hakları bulunmaktadır.

Sanık hakları şu şekilde sıralanmaktadır;

• Anladığı dilden ve kolay bir şekilde kavrayacağı şekilde ‘sanık’ olarak isimlendirilen kişiye suçu anlatılmalıdır.
• Sanık olarak isimlendirilen kişi, avukat talep edebilir. Eğer maddi yönden elverişli değil ise ücretsiz avukat verilmelidir.
• Sanık olan kişi susma hakkına sahiptir ve bu hakkı kullanabilir.
• Yakalanmış olan sanığın, ailesine bilgi verme hakkı vardır.
• Sanığın, yeterli delil toplanmasını talep etme hakkı vardır.
• Sanık hakları bu şekilde sıralanmaktadır. Hemen hemen her sanık bu hakları rahat bir şekilde kullanmaktadır.

Kovuşturma Nedir?

Kovuşturma; ‘şüpheli’ hakkında başlatılan soruşturma neticesinde hazırlanan iddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesi ile başlayan yargılama sürecidir. Bu sürece gelen kadar kişi ‘şüpheli’ olarak nitelendirilmektedir. Bu süreç içerisinde giren kişi ise ‘sanık’ olarak nitelendirilmektedir. Kovuşturma evresi, savcılığın hazırladığı iddianamede yer alan fiil ve fail hakkında yapılan yargılama olmaktadır.