Saklı pay sahibi mirasçı, miras bırakanın gerçekleştirdiği tasarruflara karşı miras payları belirli oranlarda korunan mirasçılardır. Bu konuda bazı yasal mirasçılara tanınmış olan miras hakkı miras bırakanın tasarruf veya bağışlamaları ile miras hakkı bulunan kişilerin miras hakkına zarar vermesi gibi durumlar görülebilir. Bu durumlarda miras hakkı bulunan kişiye tasarrufların tenkisini talep etme hakkı verilmiştir.
Söz konusu hak, Tenkis davasında görülerek miras hakkı bulunan kişinin bağışlanan mallar üzerinde hak iddia etmesidir. Bu durumda bağışlanan veya tasarruf edilen mallar, aşma oranında indirilerek indirilen oranların miras hakkı bulunan kişiye verilmesidir. Tenkis davasının açılabilmesi için ise 2 şart aranmaktadır. Söz konusu şartlar, ölüme bağlı tasarruflar ve bağışlamalar ile kişinin saklı pay hakkının ihlal edilmiş olduğudur.
Tenkis Davasını Kimler Açabilir?
Saklı pay sahibi mirasçı, saklı payı ihlal edildiği takdirde tenkis davası açabilir. Ancak miras hakkından vazgeçen veya sözleşmeyi ıskat eden kişilerin tenkis davası açma hakları yoktur. Bu konuda bazı durumlarda saklı pay mirasçısının alacaklarının da tenkis davası açma hakkı bulunmaktadır. Söz konusu durum mirasçının borçlarını ödemekten kaçınması veya ödemekten aciz olması durumlarında alacaklılar mirasçının yerine tenkis davası açabilmektedir. Tenkis davaları, Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmektedir.
Alacaklı Kişilerin Tenkis Davası Açabilmesi İçin Gerekli Görülen Şartları Nelerdir?
Bazı durumlarda alacaklı kişilerin mirasçı yerine tenkis davası açabildiği durumlar mevcuttur.
Söz konusu durumlarda alacaklı kişinin veya kişilerin tenkis davası açabilmesi için gerekli görülen şartlar şöyledir;
- Saklı paylı mirasçının elinde borcunu ödemekten aciz olduğuna dair bir belge veya iflas belgesi olmalıdır.
- Saklı paylı mirasçının daha önce tenkis davası açmamış veya davası devam ediyor olmaması gerekmektedir.
- Alacaklarının saklı paylı mirasçıya tenkis davası açacaklarını bildirmeleri ancak saklı paylı mirasçıdan geri dönüş alamamaları gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen durumların oluşması halinde borcu bulunan saklı pay mirasçısının alacaklıları tenkis davası açabilmektedir.
Tenkis Davası Kimlere Karşı Açılır?
Tenkis davasında davalılar, miras bırakanın tasarruf oranını aşarak mirasçının hakkına tecavüz ettiği durumlarda açılan davalardır. Bu konuda dava oran aşımı sebebiyle saklı pay mirasçısının haklarının dağıtıldığı kişilere açılmaktadır. Söz konusu kişiler ölmüş ise kişilerin mirasçılarına dava açılmaktadır. Saklı pay sahibi mirasçı, söz konusu kişilerin tümüne dava açabilir. Ancak bu durumun bazı olumsuz sonuçlarının da olabileceğini göz önünde bulundurması gerekmektedir. Bu konuda bazı durumlarda söz konusu davanın veya davaların saklı pay mirasçısının aleyhinde sonuçlanması ihtimal dahilindedir.
Saklı Pay Oranları Nelerdir?
Miras hukukunca belirlenen saklı pay oranlarının hesaplanması birtakım şartlar göz önünde bulundurularak yapılır.
Yasal miras üzerinden hesaplanan saklı pay oranları ise şöyledir;
- Miras bırakanın altsoyunda bulunan kişiler için saklı pay oranı mirasın yarısıdır.
- Miras bırakanın anne ve babasının saklı pay oranı mirasın dörtte biridir.
- Miras bırakanın eşinin saklı pay oranı mirasın dörtte üçüdür.
Saklı pay oranlarında 01.01.2002 tarihinden önce gerçekleşen ölümlerde miras paylarının saklı pay oranları eski sisteme göre değerlendirilmektedir. Söz konusu tarihten önce ölenler için ise belirlenen saklı pay oranları farklıdır. Bu durum 2002’ yılından önce ölen miras bırakanın eski Medeni Kanun’a tabi olduğunu göstermez, burada dikkat edilen husus sadece miras bırakanın ölüm tarihidir.
Tenkis Davaları Ne Kadar Sürer?
Davaların ne kadar süreceğini belirleyen bazı faktörler mevcuttur. Söz konusu faktörler davaya özgün olduğundan davanın ne kadar süreceği konusunda kesin bir süre vermek mümkün değildir. Ancak tenkis davalarında ortalama bir süre vermek gerekirse davaların 2 ile 3 yıl arasında sürdüğünü söylemek mümkündür.