Esas Hakkında Mütalaa

Esas Hakkında Mütalaa
01.02.2021
4.524

Kanunda suç olarak yer verilmiş bir olayın ardından, suçu işlediği hakkında yeterli şüphe bulunan kişiler aleyhine Cumhuriyet Savcıları tarafından kamu adına açılan davalardır. Ceza davalarının mahkeme tarafından kabulüne kadar olan süreç soruşturma, iddianamenin kabulünden sonraki süreç ise kovuşturma safhası olarak adlandırılıyor. Esas hakkında mütalaa, ceza davalarının sonunda Cumhuriyet Savcısının uyuşmazlığın çözümüne dair son görüşünü ifade ediyor.

Ceza Yargılamalarında Süreç Nasıl İşler?

Ceza yargılamasını, suçun tespitinden itibaren çeşitli aşamalara bölerek incelemek sorumlulukların belirlenmesi açısında bir zaruret gibi görünüyor. Suçun oluşumunun ardından, şikâyete bağlı veya resen soruşturulması gereği ortaya çıktıktan sonra süreç başlıyor.

Bu süreç;

  • Soruşturma safhası,
  • Kovuşturma safhası
  • İstinaf safhası
  • Temyiz ve onay safhası olarak farklı makamların sorumluluğunda sürdürülüyor.

Soruşturma safhasının işlemleri Cumhuriyet Savcılığı tarafından yürütülürken şüpheliler hakkında karar gerektiren durumlarda mahkeme olarak Sulh Ceza Hâkimliği devreye giriyor. Tutukluluk, arama, el koyma gibi geçici tedbirlere buradaki hâkim karar veriyor.

Kovuşturma safhasında sorumluluk tamamen mahkemeye geçiyor. Ceza davalarına; Ağır Ceza ve Asliye Ceza Mahkemeleri bakıyor. Bazı özel mahkemeler de suç ve şüphelinin durumuna göre devreye girebiliyor. Örneğin, şüphelini çocuk olduğu durumlarda davaya Çocuk Mahkemeleri bakıyor.

Kovuşturma Safhası Nasıl Başlıyor?

Cumhuriyet Savcılığı; resen veya bir şikâyet üzerine başlattığı bir soruşturmayı; çeşitli sebeplerle takipsizlik kararı vererek hiç mahkemeye intikal ettirmeden kapatabildiği gibi birden çok şüpheli bulunan durumlarda bazı şüpheliler için takipsizlik verirken bazıları hakkında iddianame hazırlayarak mahkemeye sunuyor. Mahkeme iddianameyi şekil olarak inceledikten sonra yeterli görürse davayı kabul ediyor. Ardından duruşma gününü taraflara tebliğ ediyor. Bir ceza davasında taraflar; kamu adına savcı, suçtan zarar gören müşteki veya müştekiler ile sanık veya sanıklardan oluşuyor.

Esas Hakkında Mütalaa

Esas Hakkında Mütalaa

Kovuşturma Safhası Nasıl Cereyan Ediyor?

İlk duruşmada kimlik ve adres bilgilerinin teyidinin ardından savcılık iddianamesi okunuyor. İddianamenin kelime kelime okunması gerekmiyor. Duruşma öncesinde taraflara da dağıtılan iddianame, isminden de anlaşılacağı gibi kamu adına savcılığın iddialarından oluşuyor. İddianamede yazanlar, soruşturma sonucunda elde edilen bilgiler ve ifadeler ile bunların ışığında talep edilen cezalardan oluşuyor.

İddianamede yöneltilen suçlamalara karşı sanık tarafından ilk savunma yapılıyor. Bu savunma sonunda; mahkeme heyetindeki hâkimler, savcılık, müşteki ve sanık avukatları; olayı aydınlatmak için sanığa çeşitli sorular yöneltiyorlar. Davada mahkeme heyeti; sanık / sanıklardan davacı olmak isteyenlerin taleplerini dinliyor ve bu aşamada sanıkların da bu konudaki görüşleri soruluyor. Sanıklar ve sanık avukatları, davacılar şikâyetlerini dile getirdiklerinde davacılara soru sorabiliyor.

Sanık ve davacıların ardından mahkemeye; tarafların tanıkları davet ediliyor. Kimlerin tanık olarak dinleneceğine mahkeme heyeti karar vermekle birlikte, çok uç durumlar dışında tarafların tanık dinlenmesi taleplerinin karşılanması adil yargılanma hakkının bir gereği olarak görülüyor. Tanıklara da taraflar soru sorabiliyor.

Buraya kadar anlatılanlar; davanın sanık sayısına, olayın çapına ve ifadeler uzunluğuna göre birbirini takip eden birkaç celsede veya aralıklarla yapılan onlarca celsede tamamlanabiliyor. Her celsede savcı, sanık ve sanık avukatlarının taleplerine karşı kendi görüşünü yani mütalaasını açıklıyor ve mahkeme karar veriyor Buradaki karar ifadesinden, mahkemenin nihai kararının anlaşılmaması gerekiyor. Bu kararlar; duruşmadan sanığın vareste tutulma talebinden reddi hakim talebine kadar çok çeşitli konuları içerebiliyor.

Mahkeme heyeti değerlendirilmesi gereken başka delil ve dinlenmesi gereken başka tanık olmadığına karara verdiğinde savcıdan esas hakkında mütalaa vermesini istiyor.

Esas Hakkında Mütalaa Neleri İçeriyor?

Soruşturma ardından hazırlanan iddianame, savcının tek taraflı olarak yürüttüğü çalışma sonucunda sanıklar hakkındaki kanaatini içeriyor. Mahkeme çekişmeli olarak sürdükten sonra bazı konular daha açıklığa kavuşuyor. Savcı iddianamede yazanları bu veriler ışığında tekrar değerlendiriyor. Savcılığın esas hakkındaki mütalaası, karardan önce kamu adına savcının talebini içeriyor. Sanıkların da son sözleri dinlendikten sonra mahkeme kararını açıklıyor. Karardan sonra İstinaf, temyiz ve onay süreci devam ediyor.

Temyize; taraflardan herhangi biri başvurabilir. Zamanında başvuran olmazsa dava dosyası onay için Yargıtay’a gönderilir. İstinafa başvuran olursa ilk derece mahkemelerde yaşanan sürecin bir benzeri Bölge İstinaf Mahkemesinde yaşanabileceği gibi istinaf mahkemeleri davayı dosya üzerinden görerek aynen onaylayabilir. Onanan dava için taraflar Yargıtay’a temyiz başvurusunda bulunabilir. Yargıtay, kararı onayabileceği gibi tekrar görüşülmek üzere ilk derece mahkemesine de iade edebilir. Yargıtay’ın onama kararı kesindir.

Ziyaretçi Yorumları

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

Whatsapp
Av. Ramazan Sertan Safsöz
Av. Ramazan Sertan Safsöz
Merhaba, size nasıl yardımcı olabiliriz?
Önemli Not: Sitede yer alan makalelerde yer alan bilgilerin doğrudan doğruya kişiler tarafından kullanılması sakıncalıdır. Bilgi, ipucu ve Yargıtay kararlarına ilişkin anlatımlar sadece tavsiye niteliğinde olup işbu anlatımlara dayanarak davaların asaleten takip edilmesi kesinlikle . İster ceza ister özel; hukukun her alanında olursa olsun davalarınızı alanında uzman ve tecrübeli bir avukat ile takip etmenizi öneririz. Avukatlık hizmetinin bir güven ilişkisi içermesi nedeniyle gerekli değerlendirmeyi bizzat kendiniz yapıp, sağda solda yazan "İzmir'in en iyi avukatı" gibi emarelere itibar etmeyiniz.