
Cumhurbaşkanına hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 299. maddesinde diğer hakaret suçlarından ayrı olarak özel bir şekilde düzenlenmiştir. Cumhurbaşkanına hakaret suçu için verilen cezalar da cumhurbaşkanının şahsının değil temsil etmiş olduğu makamın ve devletin şerefinin korunması amaçlanmıştır. Cumhurbaşkanına hakaret davalarında kovuşturma (suç ile ilgili araştırma) Adalet Bakanlığı tarafından verilen izinle yapılmaktadır.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Unsurları
Hakaret suçu mevcut cumhurbaşkanına karşı işlenen bir suçtur. Görev de olmayan eski cumhurbaşkanına ya da adayına yapılan hakaret bu suç kapsamında yer almaz. Hakaret suçu herkes tarafından işlenebilir. Suçun oluşması için kasıt şarttır. Bu suç serbest hareketli bir suçtur. Yani kişinin yüzüne karşı işlenmese bile gıyabında ya da herhangi bir sözlü ya da yazılı araç aracılığıyla (şarkı sözü, fotoğraf, çizim, mektup ve telefon gibi) da işlenebilir. Cumhurbaşkanına hakaret suçu işlemiş kişiler hakkında gerekli görüldüğü takdirde tutuklama kararı çıkartılabilir.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu İçin Verilen Cezalar
Cumhurbaşkanına hakaret suçu için verilen cezalar Türk Ceza Kanunu’nun 299. Maddesinde belirlendiği üzere;
- Hakaret eylemini gerçekleştiren kişiye bir yıl ile dört yıl arasında verilen hapis cezasıdır.
- Cumhurbaşkanına hakaret suçu için sadece hapis cezası vardır.
- Bazı hallerde mahkemenin verdiği hapis kararının adli para cezasına çevrilmesi, hükmün açıklanmasının geriye bırakılması ya da cezanın ertelenmesi de mümkündür.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu İçin Verilen Cezalar Nelerdir?
Davada Hapis Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesi
Verilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesinin de bazı şartları vardır.
Bu şartlar;
- Kişinin 1 ya da daha az bir süre için hapis cezasına çarptırılmış olması,
- Suçu işleyen kişinin suçtan dolayı duyduğu pişmanlık,
- Kişilik özellikleri ve sosyal konumudur.
Davada Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması
Cumhurbaşkanına hakaret suçun da hükmün açıklanmasının geriye bırakılması suçu işleyen kişi için verilen cezanın belirli bir süre boyunca sonuç doğurmaması ve kişinin daha önce bir suç işlememiş olması nedeniyle davanın ertelenmesi veya düşmesidir. Bu durumun gerçekleşebilmesi için belirli şartlar sağlanmalıdır.
Sağlanması gereken bu şartlar;
- Kişiye verilen ceza 2 yıl ya da daha az süreli hapis cezası veya adli para cezası olmalı,
- Kişinin daha öncesinde kasıtlı olarak hiçbir suçtan suçlu bulunmamış olması,
Mahkeme süresince kişinin hal ve hareketlerindeki tutum göz önüne alınarak tekrar suç işlemeyeceğine dair mahkemece kanaat oluşturmasıdır.
Davada Erteleme Kararının Alınması
Cumhurbaşkanına karşı işlenen hakaret suçunda erteleme kararının alınabilmesi için;
- Kişinin 2 yıl ya da daha az bir hapis cezası almış olması,
- Daha öncesinde kasıtlı olarak işlemiş olduğu bir suçtan 3 aydan fazla olmamak kaydıyla ceza almamış olması,
- Mahkeme süresince suçu işlemesinden dolayı yaşadığı pişmanlık,
- Mahkemede kişinin aynı suçu tekrardan işlemeyeceğine karşı kanaat oluşturması gerekir.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu Davasında Zaman Aşımı
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun zaman aşımı süresi 8 yıldır. Davalar Asliye Ceza Mahkemesi tarafından görülür. Cumhurbaşkanına karşı işlenen hakaret suçu uzlaşma gerektiren suçlardan değildir. Bu durumda da cumhurbaşkanının suçu işleyen kişiyi ya da kişileri affetmesi söz konusu değildir. Ayrıca suç hakkında soruşturma açılması için şikayet şartı bulunmaz. Yani işlenen suç ile ilgili cumhurbaşkanının bizzat şikayetine gerek yoktur. Yetkili makamlar tarafından soruşturma açılabilir. Fakat kovuşturma izni Adalet Bakanlığı tarafından verilir.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu Cezasının Artırılma Nedenleri
Cumhurbaşkanına hakaret suçu için verilen ceza bazı durumlarda artırılabilir.
Bu durumlar;
- Suç cumhurbaşkanının bizzat yüzüne karşı işlenmişse ceza 1/6 oranında,
- Suçun zincirleme bir şekilde işlenmiş olması ise cezayı ¼ ile ¾ oranında arttırır.