Ağır Ceza Davası Kapsamlarına Hangi Suçlar Girer?

Mahkemelerin görev alanları, 26/09/2004 tarih ve 5235 sayılı “Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun” tarafından belirleniyor. Söz konusu kanunun 12. Maddesinde, Ağır Ceza mahkemelerinin görevleri sıralanıyor. Dolayısıyla, “Ağır Ceza Davası Kapsamlarına hangi suçlar girer?” sorusunun cevabı da bu kanunda açıklanış oluyor.

Türkiye’de Mahkemelerin Tasnifi

Türkiye Hukuk sisteminde mahkemeler birkaç şekilde sınıflandırılıyor. Bunlardan birincisini görev alanlarına göre sınıflandırma oluşturuyor. Buna göre mahkemeleri; İdari Mahkemeler, Adli Mahkemeler ve Özel Kanunla Kurulan Mahkemeler olarak sınıflandırılabiliyor.

Mahkemelerin, vatandaşın karşısına çıkış durumuna göre de sınıflandırılması mümkün gözüküyor. Sulh Ceza Hâkimliğinin özel durumu saklı kalmak kaydıyla; Birinci Derece Mahkemeler, Bölge İstinaf Mahkemeleri ve Yüksek Mahkemeler olarak sınıflandırma yapmakta müracaatta kademelendirmeyi sağlıyor.

Ceza Mahkemeleri

Ceza mahkemeleri terimi; sadece Ağır Ceza Mahkemelerini kapsamıyor. Her ilde bulunuyor. İlçelerde ise yoğunluk durumuna göre, Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun olumlu görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca kuruluyor. Birden fazla ceza mahkemesi bulunan illerde, mahkemeleri birbirinden ayırt etmek için numara kullanılıyor.

Ceza mahkemeleri kendi arasında;

• Asliye Ceza Mahkemesi,
• Ağır Ceza Mahkemesi
• Özel kanunla kurulan ceza mahkemeleri olarak tasnif ediliyor.

Ayrıca, 2014 yılında kanuna ilave edilen bir madde ile Sulh Ceza Hâkimliği de ihdas edilmiştir.

Ağır Ceza Davası Kapsamlarına Hangi Suçlar Girer?

Sulh Ceza Hakimliği Ağır Ceza Verir mi?

Sulh Ceza Hâkimliğinde adından da anlaşılacağı üzere tek bir hâkim karar alıyor. Bu hâkimliğin görevi; kanunların ayrıca sorumluluk verdiği görevler saklı tutulmak üzere, soruşturma sırasında hâkimler tarafından alınması gereken kararları almakla sınırlı kalıyor. Sık karşılaşıldığı için yürütülen bir soruşturmada, şüphelinin tutuklanması gerekiyorsa bunu savcılık yapamıyor ve konu Sulh Ceza Hakimliğine intikal ediyor. Bu nedenle ilk tutuklamalarda hep Sulh Ceza Hâkimliğinin adı geçiyor. Sulh Ceza Hâkimliği nihai kararlar vermiyor. Dolayısıyla ağır ceza kapsamındaki bir suçtan şüpheliyi tutuklayabiliyor ama nihai kararı Ağır Ceza Mahkemesi veriyor.

Asliye ceza mahkemeleri ise yine tek hâkimli bir mahkeme olarak karşımıza çıkıyor. Kanun; yine kanunla verilebilecek özel görevler dışında Asliye Mahkemelerinin görevlerini, Sulh Ceza Hakimliği ve Ağır Ceza Mahkemelerinin görev alanı dışında kalan dava ve işlerle sınırlıyor. Burada dikkat edilmesi gereken husus Asliye Ceza Mahkemelerinin adından da anlaşılacağı üzere adli davalarla ilgilenmesidir. İdari davalarda adı geçen Asliye mahkemesi, “Asliye Hukuk Mahkemesi olarak anılıyor.

Ağır Ceza Mahkemeleri

Ağır Ceza Mahkemeleri de diğer ceza mahkemeleri ile aynı esaslarla kuruluyor ve kurulduğu yerin ismiyle anılıyor. Ancak, Ağır Ceza Mahkemesi’nde Asliye Ceza Mahkemelerinden farklı olarak üç hâkim görev yapıyor. Ağır ceza mahkemelerinin görev ve yetkileri kanunda açıkça yazıyor. Mahkeme kararı oy çokluğuyla alıyor. Ancak, karara muhalif hâkim muhalefet gerekçelerini kararda açıklıyor.

Ağır Ceza Nedir?

Ağır ceza denilince akla ağır ceza kavramının sorgulanması geliyor. Suçun ceza kanunundaki karşılığı 5 yıl ve daha fazla ise bu suç ağır cezalık suç olarak görülüyor. Suçun işleniş tarzı yargı yerini değiştirmiyor. Örneğin savcılık, adam öldürmek suçundan birisinin hakkında dosya düzenlediğinde meşru müdafaa hali açıkça ortada olsa bile bunu Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderiyor. Halbuki açıkça ölüm tehdidiyle karşı karşıya olan birisi bu tehdidi bertaraf etmek için orantılı olmak kaydıyla güç kullanmış ise mahkeme çok az bir ceza verebiliyor veya beraat kararı da alabiliyor. Ancak, bu yetki tamamen mahkemedeki hakimlerde bulunuyor. Net bir anlatımla ortaya çıkan suça göre mahkeme belirleniyor. Şüphelinin suçu işleyiş şeklini mahkeme değerlendiriyor.

Ağır Ceza Davaları

Savcılık iddianameyi hazırladıktan sonra neye göre dosyanın mahkemesini belirliyor? Mahkemelerin görev alanlarını belirleyen kanun, “Ağır Ceza Davası Kapsamlarına Hangi Suçlar Girer?” sorusun da cevabını veriyor.

İlgili kanunun 12. Maddesinde;

• Yağma
• İrtikâp
• Resmî belgede sahtecilik,
• Nitelikli dolandırıcılık,
• Hileli iflâs suçları açıkça sayıldıktan sonra daha ağır olan diğer suçlar için Ceza Kanunu’na atıfta bulunuyor.

Ceza Kanunu’na atıfta bulunulan suçlar ise zimmet, rüşvet, netice sebebiyle ağırlaşmış yaralama, kasten adam öldürme, terör suçları ile devletin güvenliğine ve anayasal düzene karşı işlenen suçları kapsıyor.