İdare Hukuku Hakkında Temel Bilgiler

İdare hukuku, temelini Anayasa’dan alarak kamu yararını gerçekleştirmek ve idarenin işleyişini, kişilerle olan ilişkilerini düzenlemeyi hedeflemektedir. Dolayısıyla idarenin gerçekleştireceği idari işlemler gerçek ve tüzel kişileri doğrudan ilgilendirmektedir. Yapılan işlerin hukuka aykırı olması durumunda, aykırı durumların giderilebilmesi idare hukuku kapsamınca çözülmektedir. Bu konuda özel şirketler, dernekler ve vakıflar idare hukuku kapsamına girmemektedir. Söz konusu alanlar ticaret hukuku kapsamında incelenir. Statü hukuku olarak da bilinen idare hukuku bir nevi yeni bir hukuk dalıdır.

İdare Kapsamında Açılabilen Davalar Nelerdir?

İdare hukuku kapsamında açılabilen davalar şöyledir;

• İptal Davaları
• Kentsel Dönüşüm Hukuku Davaları
• Devletin Özel Mülkiyetinde Bulunan Mülkler İçin İhbarnamenin İptal Davası
• Belediye Cezalarına Karşı İptal Davaları
• İdarenin Düzenleyici İşlemlerine Karşı İptal Davaları
• Kamu İhaleleri Konusunda Meydana Gelebilecek Hile Gibi Durumların Mahkeme Önüne Taşımak Adına Açılan Takip Davaları
• İdare Mahkemesinin Görevlendirdiği Davalar
• Tahkim Yolu Öngörülmüş İmtiyaz Şartlarından Doğan Uyuşmazlıklar Sebebiyle Anlaşmazlıklara Açılan Davalar

Yukarıda belirtilen davalar, idare hukuku kapsamında açılabilen ve idare hukuku kapsamında değerlendirilen dava türleridir.

İdare

İdare Kapsamında İdare Mahkemesinde Yargılama Sistemi Nasıldır?

İdare mahkemelerinde yargılama usulü yazılıdır. Bu konuda idari davalarda incelemelerin tamamı evraklar üzerinde gerçekleşir. İdare mahkemesi dava açıldıktan sonra konuyla ilişkin tüm belge evrakları talep edebilir. Bu sebeple idare mahkemelerinde tanık dinlemesi ya da ifade alınması gibi durumlar söz konusu değildir. Ancak istisnai davalarda ivedi kararların alınması mümkündür. Bu durum istisnai davalarda yargılama usulünde değişikliğe gidilebileceğini göstermektedir, bu sebeple istisnai davalarda tanık dinlenmesi ya da ifade alınması gibi durumlar gerçekleşebilir.

İdare Kapsamında İptal Davaları

İptal davaları, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. Maddesine göre belirlenmiştir. İptal davalarında amaç, hukuka aykırı durumların giderilerek idarenin faaliyetlerinin hukuka uygun hale getirilmesidir.

İdare Kapsamında Tam Yargı Davaları

Tam yargı davaları, idari eylem veya işlemlerden dolayı kişisel hakların ihlal edilmesi durumlarında açılan davalardır. Bu konuda tazminat davaları tam yargı davaları içerisinde en bilinen ve en çok görülen davadır. İdari eylem veya işlemlerde dolayı açılan tazminat davalarında hizmet kusurunun olup olmadığına bakılır. Hizmet kusuru faaliyetlerin hukuka aykırı şekilde gerçekleşmesidir. Bu durum ise hukuk devleti ilkesine aykırıdır ve cezai işlem gerektirir. Kamu hizmetinin görülmesi sonucunda kişilerin uğradığı zararların karşılanması ise Anayasanın 125.maddesi gereği ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Sosyal Devlet anlayışının bir gereğidir.

İdare Hukuku Kapsamında Belediye Cezalarının İptali Davaları

5393 sayılır Belediye Kanununca, belediye sınırları içerisinde yaşayan veya bulunan her kişi belediye kanunlarının yükümlülüklerine uymak zorundadır. Söz konusu yükümlülüklere uyulmaması halinde ise belediye tarafında çeşitli cezai işlemler uygulanabilir. Söz konusu cezaların hukuka aykırı olduğu iddia edilen durumlarda belediye cezalarının iptali davası açılır

İdarenin Düzenleyici İşlemlerinin İptali Davası

Düzenleme yetkisi, maddi anlamda yasama ve kanun tanımı ile doğru orantılıdır. Bu konuda Danıştay Kanunu’nun 24.maddesi gereğince hukuka aykırı bulunan düzenlemelerin iptali için düzenleyici işlemlerin iptali davası açılır.

İdare Hukuku Kapsamında Görülen Davalar Ne Kadar Sürer?

Davaların ne kadar süreceği konusunda kesin bir süre vermek mümkün değildir. Bunun sebebi davaların kendi içinde işlevsel mekanizmalarının ve gerekliliklerinin olmasıdır. Söz konusu gerekliliklerin karşılanması ve adli tatil gibi hususlar davaların sürelerini uzatabilmektedir. Bu sebeple idare hukuku kapsamında görülen davalar için net bir süre vermek doğru değildir. Ancak davaların genel ortalama süresi 1 ile 2 yıl arasında değişiklik göstermektedir.