Uzlaşma ve Uzlaştırma Kriterleri

Uzlaşma; Türk Ceza Hukuku’na kazandırılmış yeni bir çıkış kapısıdır. Türkiye’de yeni yeni işlevsizleştirilmeye başlanmış olan uzlaşma uygulamasıyla birlikte, uzlaştırma konusu da merak edilen hususlardan birisidir. Peki, uzlaşma ve uzlaştırma ne demektir? Uzlaştırmacı nasıl olunur, uzlaşma ve uzlaştırma kriterleri nelerdir? Uzlaştırma süresi ne kadardır? Uzlaşmanın kapsadığı suçlar hangileridir?

Uzlaşma ve Uzlaştırma

Uzlaşma; meydana gelen herhangi bir suçtan ötürü mağdur olan taraf ile bu suçu işleyerek mağduriyete neden olan tarafın müşterek bir anlaşmaya varılarak cezai yargılamanın son bulmasına denilmektedir.

Uzlaştırma ise işlenen suça veya mağduriyete maruz kalan ile mağdur eden taraflardan bağımsız olarak üçüncü bir kişinin uzlaşmak isteyen taraflara alternatif çözüm yolları sunarak uzlaşmaya varmalarını hedefleyen yöntemdir.

Uzlaştırmacı Nasıl Olunur?

Uzlaştırmacı olabilmek için bazı şartları taşımak gerekmektedir.

Bu şartlar kısaca şunlardır;

• Uzlaştırmacı görevine talip olan kişilerin hukuk eğitimi almış ve hukuk fakültesinden mezun olmuş diplomalı kişiler olmalıdır.
• Hukuk eğitimi ağırlıklı olan fakülte mezunları da uzlaştırmacı olabilmektedir. Hukuk eğitiminin ağırlıkta olduğu bölümler ise; siyasi bilimler, idari bilimler ve maliye bölümlerinde hukuk dersleri yoğun olarak bulunmaktadır. Bu bölümlerden mezun olan kişi veya kişilerde uzlaştırmacı olabilmektedirler.
  

  Uzlaşma ve Uzlaştırma Kriterleri

Uzlaşma ve Uzlaştırma Kriterleri

Uzlaşma ve uzlaştırma arasında birçok kriter bulunmaktadır. Bu gibi uzlaşma ve uzlaştırma gerektiren konularda aranan şartların bilinmesi önemlidir.

Sırasıyla uzlaşma ve uzlaştırma kriterleri şöyledir;

• Haksızlığa uğrayan veya mağdur olanın gerçek veya tüzel kişi olması gerekmektedir.
• Şikâyete bağlı suçlar uzlaştırma kapsamında yer almaktadır.
• TCK’da yer almayan suçlar için; özel kanunlarda düzenlenmiş suçlara dair uzlaştırma yapılabilmesi adına uzlaştırma yoluna başvurulabileceğine binaen açık hüküm bulunmalıdır.
• Uzlaştırma kapsamında olan bir suçun bu kapsama girmeyen bir suçla birlikte işlenmesi dâhilinde uzlaşma hükümleri uygulanamaz.
• Suçu işleyenler birden fazla kişiden oluşmakta ise sadece suça maruz kalan kişi uzlaşma hükümlerinden faydalanabilir.
• Suça maruz kalan birden fazla mağdurun bulunması halinde suçu işleyen kişi mağdurların tamamıyla uzlaşmak zorundadır.
• Suçu işleyen kişi birden fazla mağduriyete yol açması halinde suçlu olan taraf mağdurlardan sadece biriyle uzlaşma yapamaz. Böyle bir durumda uzlaşma hükümleri uygulanmaz.

Uzlaşma ve Uzlaştırma İçin Tanınan Süre

Uzlaşmanın sağlanacağı konuların veya mevzuların sağlıklı bir sonuca bağlanabilmesi hususunda uzlaştırmacılara oldukça önemli görevler düşmektedir. Uzlaştırmacının aldığı sorumluluğu eksiksiz olarak yerine getirmesi ve belgelendirmesi gerekmektedir. Bu belgelerin doğru ve eksiksiz olarak dosyalanması, en geç 30 gün içerisinde bir sonuca bağlaması çok önemlidir. Bu süre zarfında bir sonuca bağlanamayan ve uzlaşma gerektiren vakalara en fazla 20 gün ek süre tanınarak uzatılabilmektedir. Bu ek süre zarfında uzlaştırmacı olayı neticelendirmek zorundadır.

Uzlaşmanın Kapsadığı Suçlar

Her suç uzlaşma yoluna açık değildir. Uzlaşmanın kapsamı içinde yer alan ve uzlaşma hükümlerinin uygulanacağı bazı suçlar bulunmaktadır.

Uzlaşmanın kapsadığı belli başlı suçlar şikâyete tabi olup olmadıkları dikkate alınmaksızın kısaca şöyledir;

• Basit kavramını karşılayabilecek yollardan kasten yaralamaya neden olma suçu bulunanlar bu yolu kullanabilirler.
• Taksirle adam yaralama suçu bulunanlara da uzlaşma hakkı tanınmaktadır.
• Taksirle adam yaralama suçu bilinçli olarak işlenmesi halinde de uzlaşma yoluna açıktır.
• Tehdit suçu bulunanlarda uzlaşma yoluna başvurabilmektedir.
• Konut dokunulmazlığını ihlal edenlerin de uzlaşma yolu açıktır.
• Basit yollu hırsızlık suçu işleyenler de uzlaşma talep edebilmektedir.
• Dolandırıcılık suçu işleyenler uzlaşma yolunu tercih edebilmektedir.
• Görevini kötüye kullananlar uzlaşma talep edebilmektedir.
• İcra ve iflas suçu mevcut olanlar da uzlaşma ve uzlaştırma yolunu kullanabilmektedir.