Karşılıksız Çek ve Konkordato

Çek, ticarette kullanılan çok önemli bir ödeme aracıdır ve genel olarak çekler hemen tahsil edilmelidir. Ancak çek ülkemizde farklı amaçlar için de kullanılan bir araçtır. Kullanım alanı bizim ülkemizde ileriki bir tarihte ödenmek üzere bir vadeli borç senedi gibidir. Bu sayede çekler ticari etkinliklerinin devam etmesi için önemli birer araç haline gelir. Çek Kanunu’nun beşinci maddesi gereğince bir çekin bankada karşılığının bulunmaması demek çeki veren kişi ya da kurum için adli bir para cezası ödenmesini gerektirir. Ticari hayatımıza yeni girmiş olan konkordato kavramı ile çeklerin arasında bir ilişki söz konusudur. Bu yazıda karşılıksız çek ve konkordato üzerine bazı bilgiler bulabilirsiniz.

Konkordato Öncesi Çeklerin Düzenlenmesi

Bilindiği gibi konkordatonun ticari hayatımıza girmesi yaklaşık üç yıllık bir geçmişe dayanır. Bu kavram artık iflas veya iflas ertelemesinin yerini almıştır. Şirket ve firmaların borçlarını ödeyememesi durumunda başvurdukları yöntemlerden en yaygın olanı artık konkordatodur.

Konkordato öncesinde düzenlenen çeklerin konkordato sonrasında bankalar tarafından karşılıksız olarak bulunması bazı durumları beraberinde getirir. Bu durumda tüzel kişiler için cezai bir yaptırım olup olmayacağı herkesin kafasını karıştırdı. Halen tartışmalı bir konu ola da bu konuda bugüne kadar gelen yargılamaları değerlendirebiliriz.

Karşılıksız Çek ve Konkordato

Konkordato ve Karşılıksız Çek Konusundaki Emsal Kararlar

Konkordato ve karşılıksız çek konusunda bugüne kadar farklı kararlar verilmiştir. Özellikle Gaziantep ve Konya bölge mahkemeleri tarafından verilen iki zıt karar sonrasında olayın Yargıtay’a taşınması bu konudaki en önemli gelişmelerden birisi oldu. Yargıtay bu konuda 10 Haziran 2019 tarihinde bir ilam verdi.

Bu sorun Yargıtay tarafından “bekletici sorun” niteliği kazandı. Yani İcra Ceza Mahkemeleri bu konuda bir karar vermek için konkordato sürecinin tamamlanmasını beklemek zorunda kalacaktır. Çünkü suç unsuru ve suç niteliğinin netlik kazanması için konkordato sürecinin tamamlanması gerekmektedir. İcra Ceza Mahkemesi karar verme aşamasında bazı konulara dikkat etmek zorundadır.

Konkordato Onaylanırsa Çek Sahibi Hakkında Hangi Karar Verilir?

Eğer konkordato tasdik edilirse, bahsi geçen karşılıksız çek, ibraz edildiği tarihten sonra olmak üzere, suçun konusunu meydana getiren zorunlu niteliklere sahip olan bir çek olarak kabul edilemez. Yani artık bir suç unsuru olmaktan çıkar. Dolayısıyla çek sahibi olan tüzel kişinin de herhangi bir cezai sorumluluğu kalmaz.

Konkordato Reddedilirse Çek Sahibi Hakkında Ne Karar Verilir?

Eğer konkordato kararı reddedilir ve bu konuda uygun koşul olmadığı sonucuna varılırsa cezai yargılama süreci devam edecektir. Konkordato komiserinin atanmasından itibaren, çeki yazan tüzel kişinin şirketinin genel yetkileri ortadan kalkmaz. Komiser ve yetkililerin hangi işlemleri yapabileceğine mahkeme tarafından karar verilir. Daha sonra da bu konuda bir ayrım yapılması gereklidir.

Bu ayrıma göre, Konkordatonun reddedilmesinin ardından şirketin çeklerle ilgili yetkileri konkordato komiserine geçerse, ve çekin geçersiz olarak belirlendiği tarihte yetki komiserde ise, şirket yetkilileri Çek Kanunu’na göre cezai sorumluluk alamaz. Ama tersi bir durum söz konusu ise yani halen şirket yetkileri çeki hazırlayan şirketin bir yetkisi ise ve komisere devredilmemişse, cezai sorumluluk geçerlidir.

Bu durumda Çek Kanunu gerektirdiği hükümler uyarında karşılıksız çeki düzenleyen şirket ceza alabilir. Yani böyle bir durumda mağdur olan taraf dava açmak isterse şirketin yetkilerinin kimde olduğuna dikkat etmelidir. Öncelikle konkordato sürecinin tamamlanmasını beklemeleri ve ardından mahkemenin bir karara varacağı uymaları gerekmektedir. Cezai yaptırımın söz konusu olması ise tamamen çekin hazırlandığı tarihte çekle ilgili yetkilerin kimin olduğuna bağlıdır.