İdari İşlemin İptali Davası

İdari yargı yolunda açılan ve idari işlemlerin hukuka uygunluğunun yargı yolu ile denetlenmesini sağlayan davalara idari işlemin iptali davası adı verilir. Bu dava idari işlemlerin yetkileri, sebepleri, şekil, konu ve amaçlarından biri ile hukuka aykırı olmaları halinde menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılmaktadır.

İdari İşlem İptal Davalarına Bakan Mahkemeler

İptali istenen idari işleminin niteliğine göre bu davalara bakan mahkemeler değişiklik göstermektedir.

Değişen türe göre idari işlemin iptali davasına bakan mahkemeler:

• İdare mahkemesi
• Vergi mahkemesi
• Bölge idare mahkemesi
• Danıştay

Olarak belirlenmiştir. İdare mahkemesi ilk derece mahkemedir. Vergi mahkemesi de aynı şekilde ilk derece mahkemesi olur. Bölge idare mahkemesi ise istinaf mahkemesidir. Danıştay temyiz mahkemesi için ve bazı davalarda ilk derece mahkemelerdendir.

İptal Davası Açma Süresi Ne Kadardır?

İptal davaları işlem tebliği ve niteliğine göre belirli zaman diliminde açılmalıdır. Bu davalar işlemin niteliğine bağlı olarak genel dava aça süresi ve özel dava açama süresi olarak ikiye ayrılmaktadır.

Genel dava açma süresi, Danıştay mahkemelerinde 60 gündür. İdare mahkemelerinde de bu süre 60 gün olmaktadır. Vergi mahkemeleri için ise aynı süre 30 gün olarak belirlenmiştir. Bu süreler hukuka göre zaman aşımı süresi değildir. Bu süreler hak düşürücü niteliğinde belirlenmiştir.

Özel dava açma süresi, genel dava açma süresinden farklı olarak öngörülen sürelerdir. İdari işlemlerin nitelikleri gereği özel yasalarda ve özel maddelerde ayrı dava açma süresi öngörülür. Bu gibi durumlarda genel dava açma süresi değil özel dava açma süresi dikkate alınmaktadır.

İdari İşlemin İptali Davası

İdari İşlemin İptali Davası İşleyişi

Genel olarak idari işlemin iptali davası işleyiş süreci 7 adımdan oluşmaktadır. Bu adımlardan ilki yazılı bildirimin gerçekleşmesidir. Bildirim sonrasında dava açma süreci işlemeye başlayacaktır.

İkinci adım ise vergiler, harçlar, benzeri mali yükümler ve bunlardan doğacak zam ve cezalardan doğacak uyuşmazlıklardır.

Bir sonraki adım olarak bu süreçte adresi belli olmayanlar için ilan tarihi sonrasında 15 gün süreyle dava açma süreci başlar.

İlanı gereken yönetmelik işlemlere karşı dava açma süresi ilan tarihinden hemen sonra başlamaktadır.

İdari İşleme Karşı Üst Mahkemelere Başvurma

İlgili idari dava açmadan önce değişim ve geri alma hakkı talep edilebilir. Bu davalarda idari işlemin kaldırılması, geri alınması veya yeni işlemin yapılması üst mahkemelerden talep edilebilir. Eğer üst mahkeme yoksa işlemi gerçekleştiren mahkemeden bu şekilde hak talebinde bulunulabilir.

İdare yapılan hak talebine 60 gün içerisinde geri dönüş yapacaktır. 60 gün içerisinde bu talep için geri dönüş yapılmazsa istek zımnen reddedilmiş kabul edilir. Bu şartlar altında dava açma süresi kaldığı şekilde aynen devam edecektir.

İdari işlemlerde Dava Açma Ehliyeti

İdare hukuku kapsamında idari dava açma ehliyeti ve medeni hakları kullanma ehliyeti bulunmaktadır. Bu hakların yanı sıra dava konusu işlem ile davacı arasında belirli menfaat ilişkisi de bulunmalıdır. Bu menfaat ilişkisine sübjektif ehliyet denilir.

İdari davalara bakıldığında sübjektif ehliyet şu şekilde dallanmaktadır:

• Kişisel menfaatin ihlalinden kaynaklanan dava açma
• Toplumu bağlayan konularda dava açma
• İdarenin kolektif işlemlerine katılanlar tarafından dava açma

Ehliyetidir. Menfaat ihlali kavramında doğrudan bir zarar gibi durumlardan söz edilmemektedir. Dolaylı olarak da uğranılan zarar menfaat ihlali olarak görülmektedir. Bu tarz davalar toplumu ilgilendiren alanlarda daha geniş olarak yorumlanmaktadır. İdari işlemin iptali davası açmak için en büyük neden hukuka aykırı sebep, şekil ve konuların yer almasıdır.