Ticari faaliyetlerde nakit ihtiyacı karşılamak amaçlı kullanılan kağıt üzerine yazılmış paradır. Kanun üzerinde belirli öneme sahiptir ve belirli kuralları vardır. Uyulmadığı taktirde cezası ağır olabilir. Çekte bulunması gereken unsurlar vardır.
Bunlar şu şekilde alt başlıklara ayrılır;
- Kanun hükmünde bulunması gerekli olan zorunlu unsurlar.
- Kanun hükmünde bazı şartlar altında alternatif zorunlu unsurlar.
- İsteğe bağlı şekilde uyulması gereken zorunlu unsurlar vardır.
Çek Nedir?
Önemli bir evrak niteliğine sahip kombiyo senedi olmakla beraber, bir ticari amaçlı olan havale işlemi üzerine çıkarılan teyit emiridir.
Çekte Bulunması Gereken Maddelerin Açıklamaları
Bu maddeler çekin geçerliliği açısından oldukça önemlidir ve dikkate alınması gerekir.
- Çek kelimesi
- Belirli bir ücretin ödenmesi için kayıt ve şart aranmadan havale
- Yetkili kişi
- Düzenlenme tarihi
- Düzenleyenin imzası
Her bir maddesi oldukça önemli olan bu maddeler çek oluşturulmadan önce tamamlanması gerekir.
Çek Kelimesi
Çekte bulunması gereken unsurlar arasında öncelikli olarak çek kelimesi gelir. Çek kelimesinin de senet kağıdı üzerinde yer alması gerekir.
Belirli bir ücretin ödenmesi için kayıt ve şart aranmadan havale
Senet kısmında ücrete yönelik yapılan açıklama çek içinde geçerli olur. Kayıt ve şart aranmadan havale yapılması çekin de içerisinde yer almalıdır.
Yetkili Kişi
Çek üzerinde ödenecek kimsenin, yani yetkili kişinin belirtilmesi gerekir. Türkiye şartları içerisinde yetkili kişi banka olarak nitelendirilir. Banka haricinde başka bir kişi dahi olsa havale işleminde sayılır.
Düzenleme Tarihi
Çekte belirtilen tarih için gün, ay ve yıl yazılması zorunludur. Çek üzerinde farklı farklı tarihlerin olması çeki geçersiz kılar. Tek karıştırılan madde ise ileri tarihli düzenlenen çeklerde dikkat edilmesinin gerekli olmasıdır. Çekin ödenecek tarih öncesinde çekilmek istenmesi durumunda bankaya gönderilen ibraz geçersiz sayılır.
Düzenleyenin İmzası
Çek üzerinde çeki yazan kişinin yetkili ve ıslak imzası olması gerekir.
Kanunun Belirli Şartlarda Alternatif Olarak Uyulması Gereken Zorunlu Unsurlar
Düzenleme yeri, çekte aranması gereken önemli alanlardan biriside düzenlenme yerinin bulunmasıdır. Çekte düzenleme yerinin bulunmadığı zamanlarda imzalayan kişinin isminin yazılı olduğu bölümde geçerli olan yerdir. Eğer hiçbir şekilde düzenleme yeri bulunmuyor ise çek geçersiz sayılır. Ödeme yeri, çekte aynı düzenleme yeri gibi ödeme yeri de ayarlanması gerekir. Aksi taktirde çek geçersiz sayılır.
İsteğe Bağlı Uyulması Gerekenler
Çek için ekstra olarak; çekin türü, çeki ödeme şekilli ya da ödeyememe durumuna göre yapılması gerekenlerin kayıtları tutulması gerekir. Bu tarz zorunlu unsurların karşılanamaması durumunda kambiyo senedi önemini kaybetmektedir. Bu sebepten dolayı kambiyo senedine uygun olan güvenlik ve rahatlıktan yararlanmak mümkün değil. Çek için önemli olan unsurları yerine getirmek çekin yerine getirilmesi açısından oldukça önemlidir.
Çekte Bulunan Taraflar Kimlerdir?
Keşideci demek çeki düzenleyen kişinin adıdır. Muhatap olarak adlandırılan isim çeki ödeyecek banka yeridir. Hamil ise çeke sahip olan kişidir. Cironta kelimesinin diğer bir manası ise senedi ciro eden kişidir. Avalist, bir çek üzerinde çeki düzenleyen kişinin lehine verilen teminattır.
Çekte Ödeme Nasıl Yapılır?
Çek üzerinde ödenmesi için bankaya verilen sunuma ibraz adı verilir. Çek ibraz için üç farklı yer tercih edilir.
Bunlar şu şekildedir;
- Hesabın bulunduğu şubeye
- Muhatap banka üzerinden başka bir şubeye
- Takas Odası denilen yerlere ibraz verilir.
Çekte ödeme süresi, çekin düzenlendiği yerde ödenecek ise on günü aşmamalıdır. Aynı yerlerde ödenecek ise ibraz süresi üç ayı aşmamalıdır. Çeki düzenleyen kişinin tek başına beyanıyla, bankaya verdiği ödeme yöntemini geri çekmesi durumunda çekten cayma hakkı vardır.